Thoái hóa cột sống là dạng tổn thương mãn tính xảy ra tại cột sống rất thường gặp ở người cao tuổi. Ngoài ra còn có một số yếu tố khác khiến độ tuổi mắc phải căn bệnh này ngày càng bị trẻ hóa. Gây ra hệ quả xấu cho sự phát triển của gia đình và toàn xã hội. Vậy, thoái hóa cột sống là gì?
Thoái hóa cột sống là gì?
Thoái hóa cột sống là tình trạng sưng viêm, tổn thương xảy ra ở cột sống.Gây ra tình trạng đau nhức, khó chịu ở cột sống và làm hạn chế khả năng vận động của người bệnh.
Đây là dạng tổn thương mãn tính thuộc hệ xương khớp thường mắc phải do sự lão hóa tự nhiên của cơ thể khi về già. Các triệu chứng của bệnh có diễn tiến chậm, kéo dài đến hàng chục năm. Vì vậy, hầu hết các trường hợp thoái hóa cột sống chỉ được phát hiện khi đã gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe của người bệnh.
Theo quy luật tự nhiên, thoái hóa cột sống chỉ xảy ra khi có sự lão hóa của cơ thể do tuổi tác gây ra. Tuy nhiên, hiện nay do lối sống sinh hoạt và thói quen ngồi làm việc không khoa học đã khiến bệnh thoái hóa cột sống dần trẻ hóa về độ tuổi. Do đó, không ít người trẻ cũng đã và đang mắc phải căn bệnh này.
Nguyên nhân thoái hóa cột sống
Bên cạnh nguyên nhân hiển nhiên dẫn đến thoái hóa cột sống là yếu tố tuổi tác. Do sự lão hóa của các bộ phận trên cơ thể khiến cấu trúc xương khớp, dây chằng,… trở nên lỏng lẻo, xương khớp mất đi tính dẻo dai và khả năng đàn hồi. Dẫn đến thoái hóa thì còn có rất nhiều nguyên nhân gây bệnh khác, gồm có:
Cột sống bị chấn thương
Các chấn thương thường gặp như tai nạn lao động, ngã xe, gãy xương,… không được điều trị triệt để sẽ đẩy nhanh sự lão hóa tại các vị trí này. Đến một thời điểm nào đó, chức năng xương khớp sẽ không còn được hiệu quả như ban đầu sẽ gây ra tình trạng thoái hóa.
Tính chất của công việc
Các công việc mang tính đặc thù như thường xuyên phải bưng, bê vật nặng, ngồi lâu một vị trí, thường xuyên phải đứng hoặc di chuyển nhiều,… đều là những yếu tố tác động tiêu cực đến cấu trúc xương khớp và gây ra bệnh thoái hóa cột sống.
Tư thế ngồi khi làm việc và sinh hoạt
Nguyên nhân này thường xảy ra ở giới trẻ. Một số người thường có thói quen ngồi cong lưng, nằm cong khi khi, ngoẹo cổ sang một bệnh, kê gối ngủ quá cao hoặc quá thấp,… Đây chính là những yếu tố làm gia tăng áp lực lên cột sống khiến sụn khớp, đĩa đệm, dây thần kinh, dây chằng,… bị tổn thương và đẩy nhanh quá trình thoái hóa.
Lười vận động
Lười vận động, thường xuyên nằm hoặc ngồi lâu một chỗ khiến xương khớp dần mất đi sự linh hoạt. Tạo ra sức ì lớn cho hệ vận động, cản trở quá trình tuần hoàn máu đi nuôi tế bào và sản sinh dịch khớp. Vì vậy, lười vận động cũng là thói quen xấu dẫn đến thoái hóa cột sống.
Chế độ dinh dưỡng nghèo nàn
Thực đơn dinh dưỡng hàng ngày là yếu tố rất quan trọng tạo ra một thể chất tốt cho mỗi người. Thừa hoặc thiếu bất kỳ nhóm chất dinh dưỡng nào cũng sẽ làm ảnh hưởng đến sức khỏe, làm ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tổng hợp và sản sinh dịch khớp.
Đặc biệt rau xanh, chất xơ, hoa quả,… là những thực phẩm rất cần thiết để tạo ra một hệ vận động khỏe mạnh, dẻo dai và linh hoạt. Vì vậy, chế độ dinh dưỡng không hợp lý cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng thoái hóa cột sống mà mọi người cần lưu ý.
Yếu tố di truyền
Các bệnh lý về xương khớp nói chung và bệnh thoái hóa cột sống nói riêng đều có tính chất di truyền. Nếu trong gia đình có cha, mẹ hoặc ông bà từng mắc bệnh về xương khớp thì thế hệ sau cũng có nguy cơ mắc phải căn bệnh này cao hơn khoảng 25 – 50% so với người khác.
Triệu chứng thoái hóa cột sống
Như đã chia sẻ ở trên, thoái hóa cột sống là căn bệnh có diễn tiến chậm. Ở giai đoạn đầu, các biểu hiện chưa quá rõ rệt nên khó được phát hiện, điều trị kịp thời.
Dưới đây là các triệu chứng đặc trưng của bệnh thoái hóa cột sống mà mọi người cần lưu ý:
Xuất hiện tình trạng tê bì chân tay
Triệu chứng xảy ra khi cột sống bị sưng, viêm chèn ép lên dây thần kinh đi qua vị trí bị thoái hóa. Từ đó khiến người bệnh thường cảm thấy tay chân tê bì, ngứa râm ran, nhức mỏi. Dấu hiệu này có xu hướng rõ rệt hơn khi thời tiết thay đổi thất thường.
Co cứng khớp
Tình trạng co cứng khớp hay xuất hiện vào buổi sáng. Sau khi người bệnh ngủ một giấc dài, khi ngủ ít xoay chuyển tư thế khiến quá trình tuần hoàn máu diễn ra không đều. Ngoài ra, khi thời tiết chuyển lạnh đột ngột cũng gây ra triệu chứng này.
Hạn chế tầm vận động
Các vị trí cột sống thoái hóa sẽ gây ra tình trạng đau nhức, tê mỏi. Tính chất cơn đau có thể có sự khác nhau giữa mỗi người bệnh. Nhưng đều làm cho khả năng vận động của họ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Ngay cả các cử động sinh hoạt thường ngày cũng gặp rất nhiều khó khăn.
Phát ra âm thanh ở cột sống, khớp xương
Thoái hóa cột sống là tình trạng sụn khớp bị bào mòn, khô rỗng, dịch khớp không còn đủ để bôi trơn các đầu khớp. Do đó, người bệnh sẽ gặp phải tình trạng nhức mỏi, xương khớp phát ra âm thanh lạo xạo, lục cục hoặc răng rắc khi xoay chuyển, vặn người hoặc ngồi xuống đột ngột.
Đau nhức lưng, cổ vai gáy
Đây là một trong những triệu chứng điển hình nhất của bệnh thoái hóa cột sống. Nguyên nhân là do các khối cơ, dây chằng và dây thần kinh xung quanh vùng cột sống thoái hóa bị chèn ép nghiêm trọng. Từ đó cản trở quá trình lưu thông máu, gây ra cảm giác đau nhức ở lưng, cổ vai, gáy và các bộ phận khác dọc theo đường đi của dây thần kinh
Đường cong sinh lý bị biến dạng
Thoái hóa cột sống khiến người bệnh thường xuyên bị đau nhức xương khớp. Họ thường có xu hướng ngồi, đi đứng nghiêng về phía không đau để cảm thấy dễ chịu hơn khi vận động. Tuy nhiên điều này sẽ khiến cột sống bị biến dạng và gây cong vẹo cột sống. Ảnh hưởng trực tiếp đến tính thẩm mỹ của cơ thể.
Ngoài các triệu chứng nêu trên, một số trường hợp khác còn gặp phải tình trạng yếu cơ, ù tai, đau nhức đau, hóa mặt, giảm tầm vận động,…. Tất cả những triệu chứng ngày đều gây ra những tác động tiêu cực cho sức khỏe nên mọi người cần phải đặc biệt lưu ý để có kế hoạch thăm khám bệnh kịp thời.
Thoái hóa cột sống có nguy hiểm không?
Tất cả các bệnh về cột sống, xương khớp đều là những bệnh rất nguy hiểm cho sức khỏe. Với tình trạng thoái hóa cột sống cũng vậy. Tuy không làm ảnh hưởng đến tính mạng nhưng bệnh có thể gây ra rất nhiều biến chứng nặng nề như:
- Gây biến dạng cột sống: Tổn thương cột sống do thoái hóa kéo dài khiến cột sống dần bị vẹo, cong lệch hoặc gù,… Điều này khiến khả năng sinh hoạt, vận động của người bệnh bị hạn chế rõ rệt. Đồng thời làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính thẩm mỹ của người bệnh.
- Thoái hóa cột sống gây chèn ép lên các rễ thần kinh: Dây thần kinh liên tục bị chèn ép gây ra những cơn đau nhức dữ dội cho người bệnh. Khiến người bệnh bị hạn chế khả năng lao động. Tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống và hiệu quả công việc.
- Suy giảm thị lực: Thoái hóa cột sống sẽ làm ảnh hưởng đến toàn bộ dây thần kinh xung quanh cột sống. Vì vậy người bệnh sẽ gặp phải tình trạng hoa mắt, giảm thị lực, đau mắt,…. thậm chí có thể dẫn đến mù lòa.
- Gây ra các bệnh lý khác về cột sống: Sự thoái hóa của cột sống không được can thiệp kịp thời sẽ tăng sức ép lên cột sống, đĩa đệm. Từ đó gây ra nhiều căn bệnh nguy hiểm các về xương khớp như: Thoát vị đĩa đệm, viêm cột sống, đau dây thần kinh tọa,…
- Teo cơ, tàn phế: Tổn thương do thoái hóa cột sống gây ra sẽ tăng áp lực lên hệ thống dây thần kinh. Điều này khiến cho máu không được tuần hoàn đều đến các bộ phận khác để nuôi cơ thể. Từ đó gây ra biến chứng teo cơ, bại liệt. Người bệnh phải sống trong tình trạng tàn phế suốt đời.
Thoái hóa cột sống chữa có chữa được không?
Thoái hóa cột sống là bệnh mãn tính, có thể gây ra rất nhiều hậu quả nặng nề cho sức khỏe. Tuy nhiên, nếu được phát hiện, điều trị sớm, bệnh có thể được điều trị triệu chứng, hiệu quả có thể đạt đến 90%. Chính vì vậy, ngay khi nhận thấy các triệu chứng nghi ngờ bệnh thoái hóa cột sống, mọi người nên chủ động thăm khám y tế sớm để đạt được kết quả tốt nhất.
Chẩn đoán thoái hóa cột sống
Việc chẩn đoán điều trị thoái hóa cột sống được thực hiện bằng 2 công tác chính là:
- Chẩn đoán cận lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra tầm vận động của cơ xương. Đánh giá mức độ đau nhức, tổn thương cột sống. Kết hợp với việc khai thác bệnh sử và các triệu chứng bệnh người bệnh đang gặp phải.
- Chẩn đoán cận lâm sàng: Tùy vào từng trường hợp cụ thể, người bệnh sẽ được thực hiện một số xét nghiệm hình ảnh cần thiết như: Chụp x-quang, chụp cộng hưởng từ và xét nghiệm máu. Phương pháp giúp bác sĩ phân tính, đánh giá mức độ tổn thương và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
Điều trị thoái hóa cột sống
Những biện pháp được sử dụng điều trị thoái hóa cột sống gồm:
Điều trị thoái hóa cột sống bằng thuốc Tây
Trong trường hợp thoái hóa cột sống mức độ nhẹ, có tương tác tốt với thuốc Tây, bác sĩ sẽ kê đơn cho người bệnh một số loại thuốc như:
- Thuốc giảm đau
- Thuốc chống viêm
- Thuốc giãn cơ
- Thuốc bổ sung glucosamine
Thuốc có công dụng giảm đau, làm giãn cơ và ức chế các phản ứng viêm của tình trạng thoái hóa. Nhờ vậy, triệu chứng đau sẽ được cải thiện, giúp người bệnh vận động, làm việc hiệu quả hơn.
Tuy nhiên, sử dụng thuốc Tây sẽ khó tránh được một số tác dụng phụ như: Đau đầu, khô miệng, rối loạn tiêu hóa, buồn nôn, viêm loét dạ dày,… Do đó mọi người chỉ nên sử dụng thuốc khi có sự chỉ định của bác sĩ và dùng thuốc theo đúng liều lượng khuyến cáo.
Liệu pháp thay thế
Tùy vào từng mức độ bệnh lý, mọi người có thể áp dụng liệu pháp thay thế để cải thiện triệu chứng bệnh như: Massage, châm cứu, bấm huyệt, chườm lạnh hoặc chườm nóng, kích điện, bài tập kegel, yoga,…
Phương pháp giúp tăng cường sự linh hoạt của sụn khớp, thư giãn cơ, giải phóng áp lực dây thần kinh. Đồng thời tăng cường quá trình tuần hoàn máu,kích thích sự giãn nở của mạch máu. Triệu chứng đau nhức, tình trạng tê bì chân tay,… sẽ được cải thiện đáng kể. Tần suất và cường độ cơn đau cũng thuyên giảm rõ rệt.
Đây là liệu pháp điều trị thoái hóa cột sống không dùng thuốc nên sẽ tránh được các tác dụng phụ ngoài ý muốn. Tuy nhiên, cách này chỉ giúp cải thiện triệu chứng bệnh, không mang lại kết quả lâu dài.
Bài thuốc dân gian
Các bài thuốc dân gian được nhiều người bệnh lựa chọn như:
Chữa thoái hóa cột sống bằng lá lốt
Theo y học cổ truyền, lá lốt có vị cay nồng, tính ấm. Mang lại công dụng tốt trong việc giảm đau, tiêu sưng, chống viêm hiệu quả. Vì vậy, dân gian thường dùng lá lốt chữa thoái hóa cột sống bằng cách sắc lấy nước uống hàng ngày.
Ngoài ra, bạn cũng có thể dùng lá lốt tươi, rửa sạch rồi giã nhỏ với vài hạt muối trắng. Sau đó sao nóng nguyên liệu, đổ vào túi chườm để chườm nóng lên cột sống bị thoái hóa cũng mang lại hiệu quả rất tốt.
Lá ngải cứu chữa thoái hóa cột sống
Theo Đông y, ngải cứu có vị cay, tính ấm, mùi thơm đặc trưng. Có tác dụng chống viêm, bổ thận, can, tỳ, kháng khuẩn và giảm đau hiệu quả.
Để áp dụng bài thuốc chữa thoái hóa cột sống bằng lá ngải cứu bạn chỉ cần rửa sạch một nắm lá lốt tươi, xay nhỏ với vài hạt muối trắng rồi lọc lấy nước cốt để uống trực tiếp. Kiên trì thực hiện bài thuốc đều đặn trong khoảng 1 tháng để đạt được kết quả tốt nhất.
Phẫu thuật
Phẫu thuật là cách điều trị thoái hóa cột sống được thực hiện khi các phương pháp kể trên không đạt hiệu quả. Hoặc mức độ tổn thương cột sống đã quá nghiêm trọng cần được phẫu thuật để hạn chế diễn tiến xấu của bệnh.
Tuy nhiên phương pháp này khá tốn kém và đòi hỏi người thực hiện phải có trình độ chuyên môn cao mới có thể đảm bảo ca phẫu thuật thành công. Bên cạnh đó, phương pháp này cũng không mang lại hiệu quả lâu dài. Bệnh có thể tái phát trở lại sau một thời gian nhất định.
Phòng ngừa thoái hóa cột sống
Để phòng ngừa bệnh thoái hóa cột sống, mọi người cần thực hiện tốt các vấn đề sau:
- Xây dựng kế hoạch làm việc và thời gian nghỉ ngơi hợp lý. Tránh tạo áp lực nặng nề lên cột sống
- Ngồi làm việc hoặc ngủ nghỉ đúng tư thế
- Thiết lập chế độ dinh dưỡng khoa học, đa dạng các nhóm dinh dưỡng. Tích cực bổ sung vitamin, khoáng chất và chất xơ cho cơ thể
- Tránh xa đồ uống có cồn, đặc biệt là rượu bia và chất kích thích
- Tích cực rèn luyện thể lực, luyện tập thể dục thể thao điều độ. Giúp tăng cường sự linh hoạt, dẻo dai của xương khớp. Nâng cao sức đề kháng và làm chậm quá trình lão hóa hiệu quả.
Bài viết trên đây đã chia sẻ đến mọi người một số thông tin về bệnh thoái hóa cột sống. Hy vọng với những nội dung được truyền đạt đã giúp mọi người có thêm nhiều kiến thức hữu ích để phòng ngừa và điều trị bệnh đúng cách. Chúc sức khỏe!